Trao đổi tại Hội thảo kinh tế Việt Nam trong bối cảnh mới, TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng, cho biết với tình hình kinh tế hiện tại, Việt Nam đang chuẩn bị cho 3 tình huống có thể xảy ra trong năm 2025, sau khi hoàn thành đàm phán thuế quan với Mỹ.

Với kịch bản cơ sở, ông Lực cho rằng xác suất xảy ra có thể đạt 60%, là kịch bản mức thuế đối ứng Mỹ áp với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam còn 20-25%.

Phương án này có hiệu lực từ 9/7/2025 và kéo dài trong 1 năm hoặc sớm hơn, sau đó tiếp tục đàm phán giảm mức thuế về thấp hơn.

Đối với kịch bản này, xuất khẩu có thể giảm 1,2-1,5 % so với kịch bản thông thường, tương ứng giảm 6-7,5 tỷ USD; nguồn vốn FDI cũng giảm 3-5%. Khi đó chỉ số giá tiêu dùng ở mức 4 - 4,5% và tăng trưởng GDP năm 2025 được dự báo là 6,5-7%.

Kịch bản thứ 2 tích cực hơn là Việt Nam chỉ bị áp thuế 10% đối với hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ, tương tự 126 quốc gia khác. Với kịch bản này, ông Lực cho rằng xác suất thỏa thuận có thể đạt được chỉ khoảng 20%. Nhưng nếu phương án này khả thi thì sẽ là một bức tranh khởi sắc.

Khi đó, tình hình xuất khẩu và nguồn vốn FDI thực hiện đều không bị ảnh hưởng đáng kể. Đồng nghĩa với việc tăng trưởng GDP có thể đạt mức kỳ vọng theo kế hoạch đặt ra là 7,5-8%, lạm phát được kiểm soát tốt.

Kịch bản tiêu cực nhất là Mỹ sẽ giữ nguyên mức thuế đối ứng 46% đối với hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam và áp dụng từ 9/7 tới. Với kịch bản này, TS. Cấn Văn Lực cho rằng hàng Việt Nam có thể sẽ phải cạnh tranh với một loạt quốc gia có mức thuế đối ứng thấp hơn, xuất khẩu ảnh hưởng nặng nề nhất và có thể giảm tới 5,5-6% so với kịch bản thông thường, tương ứng giảm 22-24 tỷ USD.

Vốn FDI thực hiện dự kiến cũng sẽ giảm 6-8%. Khi đó, tăng trưởng GDP năm nay chỉ đạt 5,5 - 6%, lạm phát trong khoảng 5%.

Các ngành ảnh hưởng nặng nề nhất là máy vi tính, linh kiện và các thiết bị điện tử; hàng thủy sản; sản phẩm từ chất dẻo…

Và nếu mức thuế đối ứng không giảm thì năm 2026, tác động tiêu cực sẽ nhiều hơn, vì thời gian dài hơn.